Toelichting

Jean-Léon Gérôme, Slavenmarkt, ca. 1867

Omgekeerd kan de hand en met name een of meer vingers de erotische dimensie van de mond accentueren. Dit effect zien we in pin-ups en pornografie, maar ook in 'officiële', serieuze kunst. Fraaie voorbeelden zijn Jean-Léon Gérômes Slavenmarkt, geschilderd omstreeks 1867, en het recente Twenty London East-One van Gilbert & George (2003), waarbij iemand een of meer vingers in de mond van een ander houdt. Een opvallende niet-erotische versie vormt de Madonna en Kind van Masaccio uit 1426, waarbij het kind Jezus de wijsvinger en de middelvinger van de rechterhand in de eigen mond heeft gestoken.

GAAP! p. 54-55.

Toelichting

Gilbert & George, Twenty London East One Pictures, 2003

Omgekeerd kan de hand en met name een of meer vingers de erotische dimensie van de mond accentueren. Dit effect zien we in pin-ups en pornografie, maar ook in 'officiële', serieuze kunst. Fraaie voorbeelden zijn Jean-Léon Gérômes Slavenmarkt, geschilderd omstreeks 1867, en het recente Twenty London East-One van Gilbert & George (2003), waarbij iemand een of meer vingers in de mond van een ander houdt. Een opvallende niet-erotische versie vormt de Madonna en Kind van Masaccio uit 1426, waarbij het kind Jezus de wijsvinger en de middelvinger van de rechterhand in de eigen mond heeft gestoken.

GAAP! p. 54-55.

Toelichting

Masaccio, Madonna en Kind, 1426

Omgekeerd kan de hand en met name een of meer vingers de erotische dimensie van de mond accentueren. Dit effect zien we in pin-ups en pornografie, maar ook in 'officiële', serieuze kunst. Fraaie voorbeelden zijn Jean-Léon Gérômes Slavenmarkt, geschilderd omstreeks 1867, en het recente Twenty London East-One van Gilbert & George (2003), waarbij iemand een of meer vingers in de mond van een ander houdt. Een opvallende niet-erotische versie vormt de Madonna en Kind van Masaccio uit 1426, waarbij het kind Jezus de wijsvinger en de middelvinger van de rechterhand in de eigen mond heeft gestoken.

GAAP! p. 54-55.

Toelichting

Jules Dalou, De onschuld (L'innocence)

John Henry Newman noteerde in zijn dagboek (21 januari 1863): "Tot de kwestie van Nummer 90 en mijn vertrek naar Littlemore [zijn afscheid van de Church of England] had ik mijn mond halfopen en gewoonlijk een glimlach op mijn gezicht; maar vanaf die tijd is mijn mond gesloten geweest en verbeten, en de spieren zijn in deze positie verstrakt zodat ik slechts ernstig en stuurs kan kijken [...]."

Het stijve dichthouden van de mond schrijft Newman toe aan een verlies van kinderlijke verwondering, onbevangenheid en openheid. Daar zit misschien wel iets in. Kijk maar naar het meisjeshoofd dat de Franse beeldhouwer Jules Dalou maakte en dat hij de titel De onschuld (ca. 1876) meegaf; ze heeft haar mond weinig geopend en kijkt met een enigszins zijdelingse blik naar rechts de toekomst in.

GAAP! p. 188.

Toelichting

Ernie, met zijn altijd geopende mond, waarin de tong duidelijk zichtbaar is - hij wijst er zelfs naar - is populair, want 'fun'. Bert, met zijn gesloten, enigszins verwrongen mond, is niet populair, want 'serieus'. Bert, de aangever en straight man van het duo, heeft de ondankbare taak door contrastwerking Ernie extra populair te maken. De typische openmondhouding zullen we voortaan en ter ere van Ernie aanduiden met de afkorting EG, dat staat voor 'Ernies Gaap'.

GAAP! p. 189-90.

Toelichting

Pieter Bruegel de Oude, De gaper (ca. 1558)

De open mond stond voor onbeschaafd want onbeheerst. De etiquetteboeken die vanaf de late middeleeuwen verschijnen laten geen twijfel bestaan over het belang van deze vorm van affectbeheersing. De open monden die wel worden afgebeeld tonen daarom juist de onbeheerste emotie. Zo is de gaper van Pieter Bruegel de Oude te begrijpen als een afbeelding van mislukte affectbeheersing.

GAAP! p. 192.

Toelichting

Richard Kern, Action, 2007:195

Indien de ogen geopend zijn en de toeschouwer aankijken of zelfs fixeren, dan gaat het erotische effect over in seksuele agressie. Een dergelijke agressief-uitnodigende mond zien we in de foto van de Amerikaanse kunstenaar Richard Kern.

GAAP! p. 54.